Döküm işlemleri, genel olarak metal alaşımları olmak üzere erimiş malzemenin kullanımını içermektedir. Erimiş halde olan malzemenin bitecek olan parçanın şeklinde bulunan kalıbın boşluğuna dökülür. Soğuduktan sonra ve istenen şekle katılaşma gerçekleşince ısı yoluyla kalıptan çıkarılır.
Döküm yeniden kullanılabilir ve tek kullanımlık kalıpla yapılan işlemler olarak iki başlık altında incelenebilir. Her iki işlemde uygulanan yöntem aynıdır.
Kalıp Tasarım
Kalıp yapılmadan önce 3 boyutlu modellenmiş bir çizim yapılmalıdır. Kalıp tasarımı yapılırken çekme hesabı ve erimiş olan alaşımın kalıba akmasını sağlayacak olan yollukların da tasarımın içerisinde olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Kalıp Yapımı
Tasarımı biten kalıbın genel olarak metalden yapılan yeniden kullanılabilir bir kalıp veya kum, alçı gibi maddelerden üretilebilen tek kullanımlık kalıplar tercih edilebilir. Üretim biçimine, model karmaşıklığına, kullanılacak olan maddenin içeriğine göre kalıbın optimize edilmesi gerekmektedir.
Alaşım Seçimi
Dökümler genel olarak demirli veya demirsiz metal alaşımlardan meydana gelmektedir. Alaşımlar, en son üretim haline geldikten sonra kullanım için mekanik özellikleri çok iyi olan elementlerin karışımlarından meydana gelmektedir. Demirli alaşımlar olarak çelik, gri demir, dövme demir olurken, demirsiz alaşımlar ise alüminyum, bronz ve bakırdır.
Alaşımın Eritilmesi
Her alaşım farklı erime sıcaklığına sahip olduğu için eritme işlemleri malzemenin içeriğine göre değişiklik gösterecektir. Eritme işlemi genel olarak katı alaşımın bir pota içerisinde, alev üzerinde veya bir fırının içerisinde ısıtılmasıyla yapılmaktadır.
Kalıp İçerisine Dökülmesi
Erimiş olan maddenin kalıp boşluğuna dökülmesi eğer küçük bir döküm olacaksa alaşımın ısıtıldığı bölümden doğrudan kalıba aktarılmasıyla gerçekleştirilebilir. Daha büyük bir döküm yapılacaksa kalıp içerisine konulmadan önce bir ekipmanla başka bir potaya aktarmak gerekebilir. Alaşımın kalıp içerisine dökümü sırasında güvenlik önlemlerinin alındığına emin olmak gerekmektedir. Koruyucu gözlük, yalıtımlı eldivenler ve koruyucu doğal elyaf giysilerin tedarik edilmesi önem arz etmektedir. Döküm işlemi sırasında tehlikeli dumana maruz kalmamak için iyi bir havalandırmaya sahip ortam yaratılmalıdır. Kimyasal bir yangın söndürücünün her zaman hazır bir şekilde bekletilmesi gerekmektedir.
Dökümün Kalıptan Çıkarılması
Alaşım soğuyup katılaştıktan sonra kalıptan çıkarılabilir. Tek kullanımlık bir kalıba döküm gerçekleştirildiyse döküm kalıptan istenildiği şekilde ayrılabilir. Yeniden kullanılabilen kalıplardan döküm çıkarılmak istenirse enjektör pimler kullanılabilmektedir. Dökümü yapılan katı alaşım törpülenerek üzerlerine istenilen ve gerekli işlemler uygulanabilir.
